Typische reacties op het anti-klaagboek zijn “oh, maar ik klaag niet, hoor!” of “volgens mij valt het allemaal wel mee” en “ik heb helemaal niet zoveel te klagen”. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de klaag-paradaox: niemand vindt van zichzelf dat hij klaagt maar anderen doen het vooral heel erg veel. En dat komt weer omdat klagen eigenlijk helemaal niet stoer is. Het is niet ‘vetcool’ om te zeggen “ik ben de beste klager van Nederland”. Klagen is niet iets sympathieks, het is niet sexy!
Bruine ogen
Maar dat er sprake is van een behoorlijk ingesleten klaagcultuur is evident. Tenminste, dat zeg ik, auteur van “Het anti-klaagboek – Eerste hulp bij zeuren en zaniken”. Ik heb er onderzoek naar gedaan, er een boek over geschreven en ik hoop de medemens te stimuleren in het positief pareren van obstinaat gezeur en gezanik. Jaja. Maar niemand hoeft mij op mijn bruine ogen te geloven, hoor! Lees er zelf over, zou ik zeggen, wordt je ervan bewust en kijk om je heen. Want het IS er wel degelijk en we kunnen er wel wat minder van gebruiken.
Groepsgewijs anti-klagen
Buitengewoon interessant is, los van het boek en al het andere ‘bewijsmateriaal’, om mensen groepsgewijs te laten ervaren hoe lastig anti-klagen in de praktijk is. Anti-klagen is, en ik citeer uit eigen werk: “[…] het ombuigen van negatieve vormen van klagen in positief gedrag”. Ik introduceer het concept “prikkelen” om dat te bereiken. Prikkelen is “[…] het benadrukken van het goede, het blije, het mooie, het hoopvolle door te enthousiasmeren, steeds zoeken naar de positieve dingen […] van een situatie”. Klinkt mooi he? Maar wat blijft er van over ‘in de zaal’ of ‘in de praktijk’?
Klaagmap en anti-klaagschrift
Tijdens signeersessies heb ik altijd een klaagmap en een anti-klaagschrift bij me. De klaagmap staat boordevol met allerlei soorten klachten groot en klein, verzameld op het internet. Dikke map, veel klachten. Grappig effect als je er doorheen leest: je wordt er niet somber van maar je krijgt er juist de slappe lach van! Zoveel gemieremetier en gemopper bij elkaar is hilarisch! (*)
Tekenend
Maar als ik mensen vervolgens vraag om eens een anti-klacht in het schrift te schrijven, dus iets positiefs over één van de 10 populaire klaagonderwerpen, wordt het a-ke-lig stil. Soms blijft de pen minutenlang boven het papier hangen, wordt er driftig op geknaagd terwijl alle plafondplaten nauwgezet aan een minutieuze visuele inspectie worden onderworpen, onder het mompelen van “…mmmmm, iets positiefs…tja…iets POSITIEFS zei je, he…mmmm….tjonge…dat valt nog niet mee…”. Uiteindelijk verzamel ik maar een fractie anti-klachten ten opzichte van de hoeveelheid klachten in de klaagmap.
Dat is ook tekenend.
Klaag Top-10
Nog interessanter wordt het als je dit principe toepast tijdens presentaties en lezingen. Op een gegeven moment zet ik de klaag-top 10 uit mijn boek op de flip-over:
- Het weer
- Werk
- Geld
- Vakantie
- Familie
- Gezondheid
- Het verkeer
- Politiek
- Televisie
- De Horeca
Vervolgens vraag ik het publiek om bij een klaagonderwerp naar keuze een paar anti-klachten te deponeren. “Kom op”, zeg ik dan, “noem eens wat positiefs over deze onderwerpen! Als ik jullie zou vragen er over te klagen dan zitten we hier vannacht nog maar zoveel tijd hebben we niet meer…dus: doe je best!”.
Doodse stilte…
De reacties zijn vervolgens aarzelend, twijfelend, soms met het hoofd naar beneden gebogen. “Leuk werk…” mompelt er iemand. “Aha! We have a winner! Je vindt je werk dus leuk. Een groot goed tegenwoordig! Cool. Anders nog iemand? Iets positiefs?”. Zenuwachtig geschuifel. Van achter uit de zaal: “Ik vind de wisseling van de seizoenen zo leuk…”. Heel mooi, een anti-klacht over het weer. Het is ongehoord zeg! Maar dan droogt het al snel op.
En dat is nog wel het meest tekenend.
Spontane positiviteit
Los van alle wetenschappelijke feiten rondom klagen, dat het psychologisch-evolutionair logisch is om te focussen op negatieve afwijkingen en zo, vind ik het buitengewoon interessant dat we niet goed meer in staat zijn om spontaan iets positiefs te noemen bij onderwerpen die doorgaans garant staan voor een eindeloze klachtenstroom.
Iets om over na te denken
Want ik ben ervan overtuigd dat we dit kunnen ‘trainen’ bij onszelf en bij anderen. Dat, als we ons bewust zijn van ons gedrag, we het positief kunnen beïnvloeden. Dat we het uiten van een klacht altijd met een compliment kunnen beginnen. En dat we onze familie, vrienden en collega’s er op kunnen wijzen dat er grenzen zijn aan het gemopper. Haal die zakken Jozo-Zout en die flessen Nee-Joh-Azijn uit je rugzak, dat scheelt een hoop gewicht en weerstand!
Doe mee en wordt anti-klager! Begin vandaag nog! Kleine moeite, groot plezier.
PS In een volgende blog zal ik vertellen over hoe je anderen maar ook jezelf blij kunt maken met ultiem anti-klagen. Want we zijn net pas begonnen he?
(*) Ga naar www.bartflos.com om de klaagmap en het anti-klaagschrift in te zien.
Beste Bart,
Is een anti-klaag boek schrijven en dan in een artikel gaan klagen over mensen die klagen, niet ietwat paradoxaal? En is het niet zo dat er misschien een reden is, dat mensen over bepaalde dingen in jouw klaag top 10, klagen? Is ‘niet klagen’ – onder het mom van positief zijn -, in de gevallen dat de klacht wel terecht is, niet gewoon je kop in het zand steken?
Het zijn allemaal vragen die in me opkomen naar aanleiding van wat ik in dit artikel lees. Ook alles wat met klagen te maken heeft, afdoen als ‘gemieremetier en gemopper’, is wellicht wat kortzichtig? Als je top 10 nu had bestaan uit sport, de koffie, liedjes op de radio en meer van dat soort triviale zaken, had je een goed punt gehad in mijn ogen.
Toch ben ik echt van mening dat er over dingen als politiek, gezondheid en werk, best – als ik in de wereld om me heen kijk, heel terecht -, geklaagd kan worden. Uiteraard moet je je klacht dan wel op de juiste plek uiten en niet bij de koffieautomaat op het werk, omdat dat een weinig constructief is.
Een interessant onderwerp wat ik zeker volg, maar ik wilde bovenstaande toch ook graag even onder je aandacht brengen.
In licht en liefde,
Marcel Graumans (Vreemde Vogel)
Hallo Marcel,
Dank voor je reactie!
“Klagen over al dat geklaag. Dat is klagen voor gevorderden“. (Rik Prikkel). Dat staat op blz. 5 van het anti-klaagboek. 🙂
Klagen komt met een heleboel paradoxen (lees mijn blog “de triple-klaag-paradox” maar eens!) maar ik klaag niet over klagende mensen, ik anti-klaag over klagende mensen! Haha. Het anti-klaagboek heeft als doel om de derde vorm van klagen, zeuren & zaniken, op positieve wijze te pareren. Het gaat dan ook niet over een “algemeen klaag-verbod” maar over het aanpakken van zeuren en zaniken OM HET zeuren en zaniken zélf.
De Top-10 van klaagonderwerpen onderstreept alleen maar dat we veel te klagen hebben. Dat is op zich helemaal niet erg. Klagen hoort bij de menselijke soort. Ik beschrijf negen oorzaken van klagen om bewustwording te kweken. Want af en toe een beetje klagen doen we allemaal wel eens, ik ook! Maar in de klaagzang blijven hángen leidt alleen maar tot het verspreiden van een boel negatieve (en helaas besmettelijke) energie! Gelukkig is positieve energie óók besmettelijk.
Zoals je in het anti-klaagboek zult lezen is klagen een verzamelbegrip waarbinnen ik drie vormen onderscheidt: treuren, betreuren en zeuren. De eerste twee zijn volstrekt rechtmatig en ‘natuurlijk’, de derde is de vorm die aandacht behoeft. Alledrie kun je positief spiegelen met anti-klagen. Helaas gaat klagen gepaard met “binair gedrag”: óf we klagen ons te pletter, óf we voelen ons door “positiviteitsgoeroes’ in ons klaagrecht aangetast, zo lijkt het wel eens. Het anti-klaagboek poogt daar op positieve en ludieke wijze tussenin te gaan zitten.
Tot slot: mijn blogs schrijf ik in de periferie van het anti-klaagboek, dat de basis vormt. Veel van je overpeinzingen in je reactie worden geadresseerd in het anti-klaagboek. Wat de klaagcultuur betreft vindt je daar meer dan genoeg licht en liefde! 🙂
Ik wens je dan ook veel leesplezier want om je beeld compleet te krijgen ga je, vrees ik, niet ontkomen aan het anti-klaagboek zelf! 🙂
Groeten,
Bart Flos
Lees het hele blog, pretty good
Dankjewel. Zegt het voort! 🙂