Er wordt tegen je geklaagd: “Je bent ook altijd zo eigenwijs! Je kunt ook nooit eens gewoon normaal doen!”.
Oh-jee. Niet alleen is er volgens de wetten van het anti-klagen een heleboel over dit gemopper te zeggen maar het doet je ook wat anders afvragen.
“Eigenwijs? Hoezo eigenwijs? Wat bedoel je nou eigenlijk?”
Dubbele betekenissen
Het woord eigenwijs heeft twee dubbele betekenissen. In letterlijke zin ben je het als je overmatig vertrouwt op je eigen kennis of als je je ontoegankelijk opstelt t.o.v. raad van anderen. Maar je bent ook eigenwijs als je op grappige wijze van het gewone afwijkt, als je curieus of eigenaardig doet. Omdat de hierboven vermelde klacht in geschreven tekst is geuit, kun je niet uit de intonatie of het gelaat van de klager afleiden wat hij nou eigenlijk bedoelt. Lastig.
Compliment?
Maar het is ook dubbel. Eigenwijs zijn kan ook twee heel andere (verborgen) dingen betekenen: je bent assertief of je bent recalcitrant. Assertief ben je als je in staat bent voor jezelf op te komen, je bent dan zelfbewust, weerbaar, je laat je niet op je kop zitten. Dat is toch een compliment zou je zeggen? Als je recalcitrant bent daarentegen dan ben je geneigd om je overal tegen te verzetten, je bent onwillig en weerspannig. Hmmm. Dat is minder.
Beschuldigingen
Eens kijken, waar zijn we nu al allemaal van beschuldigd? We zijn ontoegankelijk, eigenaardig, weerbaar en onwillig. Dat is wel een hele ingewikkelde mix van positieve en negatieve karaktereigenschappen. En dan moeten we ook nog eens normáál doen. Wat is dat dan? “Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg!”. Wat bedoel je?
Conformisme
Je komt al heel snel in de buurt van het begrip conformisme: je bent conformistisch (normaal) of non-conformistisch (abnormaal). Als je je non-conformistisch opstelt doe je niet mee met wat “iedereen” doet. Een conformist daarentegen zal zich schikken, zich voegen, een zelfde standpunt innemen als alle anderen. Dat laatste klinkt behoorlijk non-assertief he? En een non-conformist zal dan wel een behoorlijk recalcitrant iemand zijn, toch?
Nou, nee!
Stel, de groep gaat linksaf. Een recalcitrant iemand zal per definitie dan rechtsaf gaan, juist omdát iedereen naar links gaat. “Lekker PUH!”. De non-conformist daarentegen zal zich afvragen “Waarom gaan we eigenlijk naar links? Waarom niet naar rechts? Laat ik beide eens onderzoeken en mijn eigen keuze maken“. De recalcitrante luistert niet naar raad, de non-conformist wel degelijk. De weerbare zal de opties steeds op eigengereide wijze onderzoeken maar de onwillige zal koppig de andere kant op gaan.
Compliment
Dus die klacht is helemaal geen klacht! De twee dubbele betekenissen vallen tegen elkaar weg, dus het is op zijn hoogst een naar complimenten geurend gemopper. Eigenwijs zijn is goed zolang we maar niet eigenwijs zijn om het eigenwijs zijn. En ja, normaal doen, dat moet iemand me dan nog maar eens uitleggen, wat dat is. Het lijkt me toch dat als iemand dat zegt, hij een direct vergelijk aangaat met zijn eigen norm. “Doe zelf normaal, man!”.
Pleidooi voor anti-klagen
Inmiddels zal genoegzaam bekend zijn dat ik in “Het anti-klaagboek – Eerste hulp bij zeuren en zaniken” een pleidooi voer voor anti-klagen. De juiste respons op bovengenoemde klacht is dan ook:
“Nou, ik ben blij dat het er uit komt. Daar kan ik wat mee. Dank je. Maar wat bedoel je eigenlijk met eigenwijs? En vertel me eens, wat is voor jou normaal dan? Hoe zou jij het doen?”
Je kunt dan later altijd nog een keer aangeven dat je het fijner had gevonden als er ook wat positiefs te melden was geweest en dat het gebruik van woorden als nooit en altijd niet bepaald bevorderlijk zijn voor de sfeer tijdens het ruziemaken.
Wees dus vooral eigenwijs in positieve zin. En stop as-je-blief met normaal doen! Dán doe je pas gek genoeg!
goede start
Herkenbaar, het werkte net op m’n lachspieren toen ik het las! Echt zo waar! Toen ik jonger was zeiden ze ook heel vaak tegen mij dat ik eigenwijs was, vooral m’n ouders waren soms zwaar geïrriteerd! Ik zei dan weleens dat er verschil zat tussen eigenwijs en eigenwijs, maar ja, dat is natuurlijk het toppunt van eigenwijs zijn! En als het dan om een discussie ging en ik ook nog gelijk bleek te hebben was het feest helemaal compleet. Ik hoefde helemaal geen gelijk, het voelde soms zelfs heel ongemakkelijk. Ik zei dan dat ik niet per definitie gelijk had, maar dat ik gewoon zei wat ik wist en dat ik dan moeilijk kon doen of ik het niet wist en het maar gewoon eens moest zijn met hun. Dat vond ik maar dom en ongewoon.
Ik vind me in het voorgaande stukje: mijn vader noemde mij: ”apart, eigenwijs, eigengereid, altijd anders dan een ander” . Ik heb me er jaren ongemakkelijk bij gevoeld, ’t voelde als negatief, alsof ik niet zou deugen. Als puber ben ik me, zeker om mezelf af te zetten tegen het zg. burgelijke, behoorlijk recalcitrant gaan gedragen. ’t Was niet eerlijk tegen mezelf, ik verdiende een genuanceerde tegenstander in mijn vader.
Pas járen later heb ik uitgezocht, waarom ik me gedroeg zoals ik me gedroeg.
Een vriendin ging hierover in gesprek met mij en heb ik de verschillen leren in.
zien zoals beschreven op de site. en zo is het; eigenwijs mag zijn ”eigen wijs” en een goed analytische kijk naar mezelf heeft de rest gedaan. Ik voel herkenning en vooral tevredenheid, dat ik ben die ik ben, doe hoe ik doe, luister, kijk, onderzoek, en reageer en handel. Een non-conformist noemt de site deze wijze van benaderen, ik voel me er goed bij 🙂